Joods leven in Westland

De Joodse gemeente

Ruim voor de Tweede Wereldoorlog was er een relatief kleine, maar bloeiende Joodse gemeenschap in het Westland. Aan het einde van 18e eeuw vestigden zich de eerste 20 personen in ‘s-Gravenzande en hun aantal nam gestaag toe. Er was aanvankelijk een kleine huissynagoge, maar al snel groeide de gemeente zo hard dat een grotere nodig was. In 1807 deed zich de gelegenheid voor om de kapel op het Heilige Geesthofje in Naaldwijk aan te kopen. Men slaagde erin om de kapel, die in vervallen staat was, voor 500 gulden over te nemen. Als extra moest elk jaar een gulden rente voor de grond betaald worden.

Opheffing van de gemeente

Tussen de jaren 1850 en 1920 zijn veel Joden naar de grote steden vertrokken en dat was ook in het Westland voelbaar. In de twintiger jaren van de vorige eeuw was het bijvoorbeeld onmogelijk om een dienst in de synagoge te houden doordat het vereiste aantal van 10 volwassen mannen (de minjan) die nodig zijn voor een volledige Joodse gebedsdienst niet meer gehaald werd. Mede om deze reden is de Westlandse ringsynagoge rond 1920 opgeheven en zijn de bezittingen aan het bestuur van de Nederlands Israëlitische gemeente Den Haag overgedragen.

In de herinnering leeft het Westlandse Joodse leven voort

In ruim twee eeuwen hebben de Joodse inwoners hun sporen in het Westland achter gelaten. Dat is terug te zien op verschillende plekken, vooral in Naaldwijk. Zoals het Heilige Geesthofje waar nog steeds de voormalige synagoge staat, nu in gebruik als trouwzaal. Aan de Opstalweg ligt de Joodse begraafplaats, aangelegd in 1794.

Op 15 maart 1911 was er een openbare aanbesteding voor het bouwen van een Baarhuis en het maken van een afsluiting (ijzeren hek) rondom de begraafplaats van de Nederland Israëlitische Ringsynagoge aan de Opstalweg in Naaldwijk. Het bestek met 2 tekeningen was destijds tegen betaling van f 1,50 verkrijgbaar. Verschillende straatnamen herinneren ook aan het eens zo bloeiende Joodse leven in Westland.

Metaheerhuisje (baarhuisje) aan de Opstalweg