Levie Abraham van Leeuwen (1876-1943)

In dit artikeltje probeer ik een Joodse Naaldwijker een ‘gezicht’ te geven, ook al blijft het vaag, zodat hij niet wordt vergeten. Het gaat om Levie Abraham van Leeuwen. Levie is geboren op 16 juni 1876 in Naaldwijk. Het gezin woont aan de Koningstraat 13 in Naaldwijk

In dit artikeltje probeer ik een Joodse Naaldwijker een ‘gezicht’ te geven, ook al blijft het vaag, zodat hij niet wordt vergeten. Het gaat om Levie Abraham van Leeuwen. Levie is geboren op 16 juni 1876 in Naaldwijk. Het gezin woont aan de Koningstraat 13 in Naaldwijk. In zijn jeugdjaren verhuist hij met z’n ouders naar De Lier.

Koningstraat 13 Naaldwijk

Zijn vader was Alexander van Leeuwen, slachter en huidenkoopman uit het Noord-Hollandse dorpje Oosthuizen en getrouwd met Sara van Os uit Oude Tonge. Hij vestigt zich op een gegeven moment in Naaldwijk. Hier kwam zijn stamvader Alexander Hartog vandaan, die zich in 1812 Van Leeuwen gaat noemen. Op volwassen leeftijd verhuisde Levie naar Arnhem, mogelijk omdat zijn jongere zus Kaatje hier na haar huwelijk met Maurits Baks was gaan wonen. Levie vertrok vervolgens naar Den Haag. Geestelijk was hij niet in orde. In 1915 werd hij opgenomen in het St. Joris gesticht in Delft en later in Het Apeldoornsche Bosch, een Joodse instelling voor psychiatrische patiënten

Apeldoornsche Bosch

In de bossen van Apeldoorn waren geen razzia’s en leek het veilig voor de Joodse patiënten, artsen en verpleging. Een van de verpleegkundigen was Eli Asser (1922-2019). Hij overleefde de Holocaust en verwierf na de oorlog grote bekendheid onder meer als schrijver van liedteksten voor TV-series.

De Duitsers wilden op 20 januari het gesticht ontruimen. Dat was een dag eerder dan gepland. Een dag uitstel volgde. Op 21 januari werden alle de ondertussen niet gevluchte mensen, waaronder Levie van Leeuwen, door de beruchte SS-ers Gemmeker en Aus der Funten linea recta afgevoerd naar Auschwitz. De patiënten werden op 25 januari direct vermoord. Ook Levies jongere zus Kaatje overleefde de oorlog niet. Zij werd in 1943 vermoord in Sobibor.

In 1990 is op het terrein van de voormalige instelling een monument ter nagedachtenis verrezen.

Dichter bij huis kennen we ook instellingen waar Joodse patiënten en onderduikers verbleven, te weten de Ramaerkliniek en Oud-Rosenburg in Loosduinen en Bloemendaal in Monster. Voor de 229 weggevoerde en omgekomen slachtoffers van die klinieken is in 2017 in Monster en Loosduinen een monument geplaatst.

Harry Groenewegen, met dank aan Gerard Beijer